Kinderen van weinig woorden: TOS

Op zaterdag 4 en zondag 5 maart wordt op TV West de DocU: Kinderen van weinig woorden uitgezonden. De documentaire vertelt een ontroerend verhaal over Jurre en zijn zus Jikke. Op het oog twee gewone tieners die naar school gaan, een bijbaantje hebben en sporten. Maar dit is voor hen niet vanzelfsprekend, want Jikke en Jurre hebben een taalontwikkelingsstoornis (TOS). Zij kunnen zich moeilijk met woorden uiten en begrijpen vaak niet wat mensen tegen hen zeggen. Hoe is het om op te groeien als taal niet vanzelfsprekend is?

Jikke en Jurre hadden een moeizame kindertijd waarin ze zich anders gedroegen dan andere kinderen. Maar lange tijd begreep niemand wat er aan de hand was. Pas toen ontdekt werd dat ze allebei een TOS hadden, vielen de puzzelstukjes op hun plaats. Dankzij professionele hulp en de vindingrijkheid van hun moeder, vinden Jikke en Jurre nu hun weg op school, op hun werk en in de contacten met de mensen om hen heen.

TOS staat voor Taal Ontwikkeling Stoornis en is naast ADHD en autisme een veelvoorkomende stoornis. Op 18 oktober 2023 wordt er tijdens 'Wereld TOS Dag' weer extra aandacht besteed aan mensen met een taalontwikkelingsstoornis. En dat is hard nodig. Want veel mensen hebben nog nooit gehoord van TOS.

WAT IS TOS?

Een taalontwikkelingsstoornis (TOS) is een neurocognitieve ontwikkelingsstoornis. Dit betekent dat taal in de hersenen minder goed wordt verwerkt. Een kind met TOS heeft bijvoorbeeld grote moeite met praten of het begrijpen van taal. De taal- en spraakontwikkeling verloopt hierdoor anders dan bij leeftijdsgenoten.

Ongeveer vijf procent van de kinderen heeft vermoedelijk een taalontwikkelingsstoornis. Toch wordt TOS niet altijd herkend. Soms wordt gedacht dat het kind niet zo slim is of een ontwikkelingsachterstand of vorm van autisme heeft. Het is van belang dat TOS zo vroeg mogelijk wordt gesignaleerd, zodat het kind op tijd de juist ondersteuning krijgt.

Taalachterstand of taalontwikkelingsstoornis?

Een taalachterstand is niet hetzelfde als een taalontwikkelingsstoornis. Er is iets mis met het aangeboren vermogen om taal te leren. Het proces van taalontwikkeling verloopt afwijkend doordat de hersenen taal niet optimaal verwerken.

Kinderen met TOS:

• horen goed;
• leren hun moedertaal langzaam en moeizaam;
• hebben een normale intelligentie;
• kunnen klanken en woorden moeilijk onthouden;
• hebben moeite met de grammatica;
• vinden omgaan met emoties lastig;
• hebben moeite met plannen.